اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط يك شرايط سلامت رواني مي باشد .
به صورت مكرر يا دائمي مي تواند منجر به ايجاد احساس خارج از بدن خود بودن در افراد (دگرسان بيني خود)، يا ايجاد اين احساس در آنها شود كه موارد صورت گرفته در اطراف آنها واقعي نمي باشند.
(دگرسان بيني محيط) و يا اينكه هر دو مورد به صورت همزمان صورت بگيرند.
اين اختلال يكي از چهار اختلال گسستي[1] و شرايط قابل تشخيصي مي باشد كه در آنها فرد يك احساس جدا شدن از هويت، خاطرات و / يا هوشياري مي كند.
معيار اين شرايط شامل قطع ارتباط غيراختياري از واقعيت مي باشد.
بر اساس اظهاريه هاي انجمن ملي بيماري رواني[2] (NAMI)، در حدود نيمي از افراد بزرگسال يك مورد گسستي را در زندگي شان تجربه مي كنند، ولي فقط 2 درصد از افراد معيارهاي مربوط به تشخيص اين اختلال را دارند.
احتمال صورت گرفتن دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط و ساير موارد گسستگي در زنان بيشتر از مردان مي باشد.
تشخيص داده شدن اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط در مرحله اول مي تواند ناراحت كننده و سردرگم كننده باشد.
ولي شما با شناخت اين مورد كه علائم تجربه شده (در صورتي كه شما حافظه خودتان را از دست بدهيد، برخي از آنها مي توانند نگران كننده باشند) داراي يك علت قابل تشخيص و منطقي مي باشند.
مهمتر از آن، روان درماني و شايد تجوز دارويي مي تواند براي درمان وضعيت شما مفيد باشد، كمتر دچار نگراني و اضطراب خواهيد شد.
اختلال هاي گسستيبر اساس راهنماي تشخيصي و آماري مربوط به اختلال هاي سلامت رواني، پنجمين ويرايش (DSM-5) كه در سال 2013 منتشر شد، ساير شرايط گسستي شامل ضعف حافظه گسستي، گريز گسستي و اختلال هويت گسستي مي باشند.
افراد داراي اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط، برخلاف افراد داراي اختلال روان پريشي، نسبت به اين موضوع مطلع هستند كه جداسازي هاي درك شده توسط آنها واقعي نمي باشند.
از اين رو، ممكن است كه آنها از اين مورد ترس داشته باشند كه شبيه به يك ديوانه بنظر برسند. اختلال هاي گسستي به طور قابل ملموسي مي توانند منجر به بروز افسردگي و اضطراب شوند.
فرض بر اين است كه تمامي اين شرايط مي توانند با سابقه آسيب ديدگي مرتبط باشند.
[1] Dissociative disorders
[2] National Alliance on Mental Illness
مركز مشاوره ستاره ايرانيانعلائمهر چند كه اختلال دگرساني بيني خود / دگرسان بيني محيط يك تشخيص مجزا در نظر گرفته مي شود، ولي جنبه هايي را نشان مي دهند كه ممكن است بر روي يك فرد اعمال شود / يا اعماد نشود.
دگرسان بيني خودبه اين معنا مي باشد كه در صورتي كه شما از بيرون به زندگي خودتان نگاه كنيد يا در صورتي كه خودتان را در يك صحنه فيلم مشاهده كنيد، به اين احساس دست پيدا كنيد كه از خودتان جدا شده ايد.
ممكن است كه شما هيچ نوع ارتباطي را با بدن، ذهن، احساسات يا ظاهر خودتان احساس نكنيد.
برخي از افراد احساسات ربات مانندي را توصيف مي كنند و يا اينكه نمي توانند بر روي صحبت كردن يا حركت خودشان كنترل داشته باشند.
همچنين اين امكان وجود دارد كه شما نتوانيد احساسات موجود را با خاطرات خودتان مرتبط كنيد، يا حتي نمي توانيد بر روي خاطرات خودتان، به عنوان تجاربي كه براي شما صورت گرفته است، مالكيت داشته باشيد.
برخي از افراد كه داراي دگرسان بيني خود هستند، الكسيتيميا[1] را تجربه مي كنند- كه عبارت از عدم توانايي براي شناخت يا بيان كردن عواطف مي باشد.
همچنين يك سري علائم فيزيكي بالقوه وجود دارد – احساسي كه طي آن بدن و اندام شما، دچار نوعي انحراف مي شود – يا اينكه احساس مي كنيد كه سر شما در پنبه پيچيده شده است.
همچنين اين امكان وجود دارد كه شما در برابر احساسات موجود، يك بي حسي فيزيكي را تجربه كنيد.
دگرسان بيني محيطعبارت از احساس جدا شدن خودتان از محيط و موارد موجود و ساير افراد مي باشد. در صورتي كه شما با يك نقاب به دنيا نگاه كنيد، آن را به صورت انحراف يافته خواهيد ديد.
همچنين ممكن است به اين احساس دست پيدا كنيد كه يك شيشه شما را از ساير افرادي كه براي شما اهميت دارند، جدا كرده است.
همچنين اين جنبه از گسست مي تواند منجر به ايجاد انحرافاتي در ديد يا ساير احساس هاي شما شود.
محيط اطراف شما مي تواند به صورت كدر، بي رنگ، دو بعدي، غير واقعي يا بزرگتر از حد واقعي يا به صورت كارتوني مشاهده شود.
ممكن است كه فاصله اندازه يا شكل اشياء به صورت منحرف به نظر برسد، همچنين ممكن است كه شما آگاهي افزايش يافته اي نسبت به محيط پيرامون خودتان داشته باشيد.
اتفاقاتي كه اخيرا صورت گرفته اند، ممكن است به عنوان اتفاقاتي در نظر گرفته شوند كه مدت ها پيش صورت گرفته اند
[1] Alexithymia
مركز مشاوره ايرانيانعوامل و فاكتورهاي ريسكاسترس اضطراب و افسردگي شديد از جمله محرك هاي رايج اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط هستند.
افراد داراي اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط در اغلب مواقع يك اتفاق آسيب زايي را در گذشته تجربه كرده اند.
همچنين ممكن است كه اين افراد از سوء استفاده عاطفي يا فيزيكي يا بي توجهي به آنها دردوران كودكي رنج ببرند، خشونت خانگي را مشاهده كرده باشند، يا يكي از اشخاصي كه دوستش داشتند به صورت ناگهاني فوت شده باشد.
نبود خواب يا يك محيط تحريك كننده بيش از حد براي خواب، مي توانند منجر به وخيم تر شدن علائم شوند.
بر اساس راهنماي مرك[1]، با اين وجود 25 درصد تا 50 درصد از موارد، استرس منجر به ايجاد يك اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيطي مي شود كه نسبتا محدود مي باشد يا هنوز قابل توجه نمي باشد.
برخي از افراد آسيب پذيري بيشتري نسبت به اختلال هاي روان پزشكي دارند. در مورد اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط، كلينيك مايو[2] عوامل ريسك خاص را ليست كرده است كه عبارتند از:
يك تمايل دروني نسبت به اجتناب يا انكار كردن موقعيت هاي مشكل زا؛ مشكلات مربوط به انطباق پذيري با موقعيت هاي سختتجربه كردن و يا حتي مشاهده كردن يك اتفاق آسيب زا يا سوء استفاده شدن به عنوان يك كودك يا به عنوان يك فرد بزرگسالاسترس شديد در بخش هاي مختلف زندگي، از روابط مهم تا فايننس و كار.افسردگي يا اضطراب، به خصوص افسردگي شديد و طولاني، يا اضطراب همراه با وحشت زدگي هاسابقه استفاده از داروهاي سرگرم كننده كه مي تواند اتفاقات مربوط به دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط را تحريك كندموارد مربوط به اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط مي تواند براي چند ساعت، چند روز، چند هفته و يا حتي چند ماه به طول بكشند.
در برخي موارد، اين اتفاقات مزمن مي باشند، شامل احساسات در حال پيشرفت مربوط به دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط هستند كه مي تواند به صورت دوره اي بهتر يا وخيم تر شود.
تشخيصيك پزشك به منظور به صفر رساند خطاي خودش در تشخيص روان پزشكي، در مرحله اول اطمينان كسب مي كند .
علائم موجود به دليل ساير عوامل همانند سوء مصرف دارو، اختلال صرع يا ساير مشكلات سلامت رواني صورت نگرفته است.
يك پزشك با از بين رفتن احتمال تاثيرگذار بودن ساير مشكلات بالقوه، معيار موجود در DSM-5 را در نظر خواهد گرفت كه عبارتند از:
صورت گرفتن مداوم يا مكرر دگرسان بيني خود، دگرسان بيني محيط يا هر دو موردصورت گرفتن يك تشخيص از طريق خود فرد در رابطه با اينكه چرا احساسات وي واقعي نمي باشدناراحتي قابل توجه يا معايب مربوط به عملكرد اجتماعي يا شغلي كه به دليل وجود علائم صورت گرفته استدر برخي مواقع تجسم كردن و ساير آزمون ها براي غيرمحتمل ساختن ساير مشكلات فيزيكي صورت مي گيرند، به خصوص در صورتي كه اين علائم بعد از سن 40 سالگي شروع شوند.
آزمون هاي روان شناسي و مصاحبه هاي ساختار يافته و منظم و پرسشنامه ها مي توانند براي تشخيص اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط مفيد باشند.
[1] Merck Manual
[2] Mayo Clinic
Mmsi.ir1براي مشاوره تلفني ، حضوري و آنلاين با شماره تماس هاي 02122689558 و 02122354282 و 02188422495 تماس حاصل كنيدمركز مشاوره ستارهتشخيص
يك پزشك به منظور به صفر رساند خطاي خودش در تشخيص روان پزشكي، در مرحله اول اطمينان كسب مي كند كه علائم موجود به دليل ساير عوامل همانند سوء مصرف دارو، اختلال صرع يا ساير مشكلات سلامت رواني صورت نگرفته است.
يك پزشك با از بين رفتن احتمال تاثيرگذار بودن ساير مشكلات بالقوه، معيار موجود در DSM-5 را در نظر خواهد گرفت كه عبارتند از:
صورت گرفتن مداوم يا مكرر دگرسان بيني خود، دگرسان بيني محيط يا هر دو موردصورت گرفتن يك تشخيص از طريق خود فرد در رابطه با اينكه چرا احساسات وي واقعي نمي باشدناراحتي قابل توجه يا معايب مربوط به عملكرد اجتماعي يا شغلي كه به دليل وجود علائم صورت گرفته استدر برخي مواقع تجسم كردن و ساير آزمون ها براي غيرمحتمل ساختن ساير مشكلات فيزيكي صورت مي گيرند، به خصوص در صورتي كه اين علائم بعد از سن 40 سالگي شروع شوند. آزمون هاي روان شناسي و مصاحبه هاي ساختار يافته و منظم و پرسشنامه ها مي توانند براي تشخيص اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط مفيد باشند.
درمانموثرترين راه براي رفع اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط از طريق روان درماني صورت مي گيرد.
روش هاي درمان و تكنيك هاي مختلفي براي درمان اختلال هاي روان پزشكي وجود دارد.
يكي از رايج ترين تكنيك هاي مورد استفاده عبارت از روش درمان شناختي رفتاري است .
شامل تركيبي از استراتژي هاي مربوط به محدود كردن تفكر وسواسي نسبت به احساساتي مي باشد كه واقعي نيستند و علاوه بر آن از تكنيك هاي حواسپرتي هم استفاده مي شود.
تكنيك هاي زميني كردن براي كمك به فرد و ايجاد احساس در ارتباط با واقعيت بودن مورد استفاده قرار گرفته مي شود
– براي مثال، پخش كردن موسيقي با صداي بلند به منظور فعال كردن شنوايي وي، يا در دست نگه داشتن يك مكعب يخي به منظور كمك به فرد براي ايجاد احساس در ارتباط بودن.
ساير رهيافت هايي كه در برخي مواقع براي درمان دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط كاربردي و مفيد مي باشند.
عبارت از تكنيك هاي روان پويشي هستند كه بر روي احساسات متضاد و منفي متمركز مي شود كه افراد دوست دارند از آن جدا شوند .
نشان گذاري لحظه به لحظه (تمركز بر روي مواردي كه در لحظه صورت مي گيرد) همراه با برچسب گذاري گسستي و تاثير صورت مي گيرد، و بر اساس راهنماي مرك “به افراد آموزش مي دهد تا احساسات گسستي را شناسايي و مشخص كنند”.
كاربرد هيچ نوع دارويي در مورد درمان اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط مورد تاييد قرار نگرفته است.
در برخي مواقع، پزشكان به منظور آرام تر كردن علائم شرايط موجود، داروهاي ضد اضطراب و ضد افسردگي را تجويز مي كنند، هر چند كه هيچ كدام از اين داروها به صورت مستقيم اختلال موجود را درمان نمي كنند.
برخي از افراد با استفاده كردن از درمان شخصي شده و هدفمند، توانسته اند كه اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط را به صورت كاملي درمان كنند.
بهترين شانس مربوط به اين درمان در زماني است كه استرس هاي اصلي كه منجر به تحريك شرايط موجود مي شوند، قابل درمان باشند.
همچنين برخي از افراد به صورت كامل و بدون استفاده از هيچ نوع روش درماني بهبود مي يابند.
منبع: مركز مشاوره ستاره ايرانيان : مركز مشاوره خانواده- علائم اختلال دگرسان بيني خود / دگرسان بيني محيط